YARGITAY 1. HUKUK DAİRESİ

Tarih: 24.09.2012  Esas: 2012/9824  Karar: 2012/9911

Paylı Malın Özgülendiği Amacın Değiştirilmesi, Korumanın veya Olağan Kullanmanın Gerektirdiği Ölçüyü Aşan İşler Yapılması Tüm Paydaşların Kabulüne Bağlıdır

Özet: Dava, el atmanın önlenmesi ve yakım talebine ilişkindir. Paydaşlar arasındaki el atmanın önlenmesi davalarında öncelikle tüm paydaşları bağlayan harici bir taksim sözleşmesi veya özel bir parselasyon planının olup olmadığı veya fiili kullanma biçiminin olup olmadığı araştırılmalıdır. Belirtilen şekillerde kullanma varsa uyuşmazlık konusu yerin kimin kullanımına terk edildiği araştırılmalıdır. Harici veya fiili taksim yoksa uyuşmazlığın müşterek mülkiyet hükümlerine göre çözümlenmesi gerekir. Paylı malın özgülendiği amacın değiştirilmesi, korumanın veya olağan kullanmanın gerektirdiği ölçüyü aşan işler yapılması veya paylı malın tamamı üzerinde tasarruf işlemlerinin yapılması tüm paydaşların kabulüne bağlıdır. Dosya kapsamından, davalıların kullanım şeklinin davacıların mülkiyet hakkını kısıtladığı anlaşılmaktadır. Bu durum karşısında davanın kabulü gerekir.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m.692.

Yanlar arasında görülen el atmanın önlenmesi ve yıkım davası sonunda; yerel mahkemece davanın, reddine ilişkin olarak verilen karar davacılar tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi. Tetkik Hakimi İ.A.’nın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;

Karar

Dava; el atmanın önlenmesi ve yakım isteklerine ilişkindir.

Mahkemece; taşınmazda tüm paydaşları bağlayan bir fiili kullanma biçiminin varlığının iddia edilmediği, davacının taşınmazdan yararlanmasına engel olunduğunun kanıtlanamadığı, kaptaş kuyusu ve döşenen su borularının taşınmazdan yararlanmaya engel bir hal teşkil etmediği, köy tüzel kişiliğinin paydaş Cemil’e teb’an eylemde bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Davacılar; paylı mülkiyet üzere olan çekişmeli taşınmazda yer alan kaynak suyunu D…. Köyüne götürebilmek için davalıların muvafakat almaksızın “kaptaş kuyusu açtıklarını ve kanal kazarak boru döşediklerini” ileri sürerek eldeki davayı açmışlardır.

Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu 102 ada, 10 parsel sayılı taşınmazda davacılar ve davalı Cemil’in paydaş oldukları anlaşılmaktadır.

Bilindiği üzere; paylı mülkiyette taşınmazdan yararlanamayan paydaş, engel olan öteki paydaş veya paydaşlardan payına vaki el atmanın önlenilmesini her zaman isteyebilir. Hatta elbirliği mülkiyetinde dahi paydaşlardan biri öteki paydaşların olurlarını almadan veya miras şirketine temsilci atanmadan tek başına ortak taşınmazdan yararlanılmasına engel olan ortaklar aleyhine el atmanın önlenilmesi davası açabilir. Ancak, o paydaşın, payına karşılık çekişmesiz olarak kullandığı bir kısım yer varsa açacağı el atmanın önlenilmesi davasının dinlenme olanağı yoktur. Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarına ve aynı doğrultudaki bilimsel görüşlere göre payından az yer kullandığını ileri süren paydaşın sorununu el atmanın önlenilmesi davası ile değil, kesin sonuç getiren taksim veya suyun satış yoluyla giderilmesi davası açmak suretiyle çözümlemesi gerekmektedir.

Öte yandan, yurdumuzda sosyal ekonomik nedenlerle kırsal kesimlerden kentlere aşırı akım, nüfus çoğalması, büyük mesken ve işyeri ihtiyacı nedeniyle hızlı yapılaşma karşısında görevli mercilerin aciz kalmaları veya çeşitli nedenlerle göz yummaları sonucu, izinsiz, ruhsatsız, resmi kayıtlara bağlanmayan büyük yerleşim alanları oluştuğu, bu arada paylı taşınmazların tapuda resmi ifrazları yapılmadan paydaşlar arasında haricen veya fiilen taksim edilip üzerlerine büyük mahalleler hatta beldeler yapıldığı bir gerçektir.

Diğer taraftan; Türk Medeni Kanunu’nun 706, Borçlar Kanunu’nun 213, Tapu Kanunu’nun 26. maddeleri hilafına tapulu taşınmazlarda harici veya fiili taksim ile payların mülkiyeti ana taşınmazdan ayrılamaz. Ne var ki, taşınmazın kullanma biçimi tüm paydaşlar arasında varılan bir anlaşma ile belirlenmiş ya da fiili bir kullanma biçimi oluşmuş, uzun süre paydaşlar bu durumu benimsemişlerse kayıtta paylı, eylemsel olarak (fiilen) bağımsız bu oluşumun tapuda yapılacak resmi taksime veya şuyun satış suretiyle giderilmesine yahut o yerde bir imar uygulaması yapılmasına kadar korunması, “ahde vefa” kuralının yanında Medeni Kanun’un 2. Maddesinde düzenlenen iyi niyet kuralının yanında Medeni Kanun’un 2. maddesinde düzenlenen iyi niyet kuralının da bir gereğidir. Aksi halde, pek çok kimse zarar görecek, toplum düzeni ve barışı bozulacaktır.

O halde, paydaşlar arasındaki el atmanın önlenilmesi davalarında öncelikle tüm paydaşları bağlayan harici bir taksim sözleşmesi ve özel bir parselasyon planının olup olmadığı veya fiili kullanma biçiminin oluşup oluşmadığı üzerinde özenle durulmalı, varsa çekişmeli yerin kimin kullanımına terk edildiği saptanılmalı, harici veya fili taksim yoksa uyuşmazlık yukarıda değinildiği gibi, Medeni Kanun’un müşterek mülkiyet hükümlerine göre çözümlenmelidir. Başka bir deyişle fiili kullanma biçiminin oluştuğu taşınmazlarda paylı mülkiyet hükümlerinin uygulanacağı kuşkusuzdur.

Somut olayda; çekişmeli taşınmazın tarla niteliği ile tapuda kayıtlı olduğu, yapılan uygulama sonucu alının teknik bilirkişi raporunda da sözü edilen “kaptaş kuyusunun ve döşenen boruların” yanlar arasında paylı mülkiyet üzere olan 10 parsel sayılı taşınmaz içinde kaldığı sabit olduğuna göre; taşınmaz içerisinde böylesine bir işlem yapılması, TMK’nun 692. Maddesinde sözü edilen “Paylı malın özgülendiği amacın değiştirilmesi, korumanın veya olağan şekilde kullanmanın gerekli kıldığı ölçüyü aşan işlere girişilmesi veya paylı malın tamamı üzerinde tasarruf işlemlerinin yapılması niteliğinde olup oybirliği ile aksi kararlaştırılmış olmadıkça bütün paydaşların kabulüne bağlı olacağı” kabul edilmelidir ve davalıların keşfen belirlenen tasarruf şeklinin davacıların çekişmeli bölümlerdeki mülkiyet hakkını kısıtladığı da tartışmasızdır.

Hal böyle olunca; davalılar hakkındaki davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması isabetli değildir.